Σε νέα εποχή εισέρχεται το Διαδίκτυο

Πριν από περίπου δέκα χρόνια, η εποχή που ξεκίνησε η ευρεία χρήση του Διαδικτύου θύμιζε θρησκευτικό κίνημα. Διάφοροι «γκουρού του κυβερνοχώρου», προέβλεπαν την έλευση του ψηφιακού παραδείσου, στον οποίο το εμπόριο θα πραγματοποιούνταν ανενόχλητο, η ανάπτυξη θα ήταν αειφόρος, ενώ η άμεση δημοκρατία θα καθιστούσε περιττή την έννοια και ύπαρξη του έθνους-κράτους.
Παρά τον ουτοπικό χαρακτήρα αυτής και δεκάδων άλλων προβλέψεων, το Διαδίκτυο ήταν πράγματι ένας ανοιχτός χώρος, ένα νέο σύνορο. Για πρώτη φορά, οποιοσδήποτε μπορούσε να επικοινωνήσει με οποιονδύποτε άλλο σε παγκόσμιο επίπεδο, χωρίς χρέωση. Όποιος ήθελε μπορούσε να δημιουργήσει μια ιστοσελίδα ή ένα ηλεκτρονικό κατάστημα που θα ήταν προσβάσιμο από οποιοδήποτε σημείου του κόσμου με τη χρήση μόνο ενός λογισμικού, του browser, χωρίς να χρειαστεί την έγκριση κάποιου. Ο έλεγχος της πληροφορίας, της γνώμης και του εμπορίου από τις κυβερνήσεις, ή μεγάλες εταιρείες, φαινόταν να αποτελεί παρελθόν.
Από τότε, έχουν αλλάξει πολλά, ακόμη και ο όρος του «κυβερνοχώρου», που τείνει να αντικατασταθεί από το «νέφος», μια μεταφορά που επιχειρεί να περιγράψει το σύνολο των διαδικτυακών υπηρεσιών που στεγάζονται σε τεράστια κτίρια με υπολογιστές, κέντρα δεδομένων που διανέμονται στο ίντερεντ. Επιπλέον, μεγάλο μέρος της φύσης και ανάπτυξης του Διαδικτύου έχει να κάνει με αμιγώς πολιτικά ζητήματα: Την προστασία των προσωπικών δεδομένων των πολιτών, τη δημιουργία μονοπωλίων, την πολιτική της Κίνας απέναντι στο μέσο, τις πράσινες τεχνολογίες. Το Διαδίκτυο εισέρχεται στη δεύτερη φάση ύπαρξης του, που χαρακτηρίζεται από την αλληλεπίδραση τριών δυνάμεων:
Πρώτα, οι κυβερνήσεις επαναπροσδιορίζουν όλο και πιο συχνά την επικυριαρχία τους στο μέσο. Πρόσφατα, μια σειρά από χώρες ζήτησαν πρόσβαση στον μηχανισμό κρυπτογράφησης των ηλεκτρονικών μηνυμάτων που στέλνουν οι κάτοχοι έξυπνων κινητών BlackBerry. Η Ινδία έχει απειλήσει να διακόψει μια σειρά από υπηρεσίες για τους κάτοχους των συγκεκριμένων κινητών, θεωρώντας ότι απειλείται η εθνική ασφάλεια από ενδεχόμενη χρήση τους από τρομοκρατικούς κύκλους. Παρόμοια αντιμετώπιση αναμένεται να έχουν και οι Google και Skype.
Δεύτερον, οι μεγάλες εταιρείες πληροφορικής και τεχνολογίας δημιουργούν τα δικά τους ψηφιακά σύνορα, μέσα στα οποία θέτουν τους δικούς τους κανόνες και ελέγχουν μέρος της ροής πληροφοριών στο Ίντερνετ, και τρίτον, οι ιδιοκτήτες δικτύων θα ήθελαν να διαχειρίζονται με διαφορετικό τρόπο τα διάφορα είδη δεδομένων και πληροφοριών, δημιουργώντας έτσι «λωρίδες ταχύτητας» πάνω στις οποίες κινούνται οι πληροφορίες, με βάση την προτεραιότητα, σημασία και το είδος τους.
Ο ανοιχτός χαρακτήρας του Διαδικτύου έχει λειτουργήσει ευεργετικά για την ανθρωπότητα. Όχι μόνο έχει συμβάλλει στη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα της λειτουργίας των επιχειρήσεων και άλλων οργανισμών, αλλά έχει οδηγήσει σε νέες μεθόδους παραγωγής, με σημαντικότερη τη μέθοδο «ανοιχτών πηγών», στην οποία ομάδες ανθρώπων, κατά βάση εθελοντών, συνεργάζονται από όλες τις μεριε΄ς του κόσμους και παράγουν προϊόντα λογισμικού.
Ακόμη σημαντικότερα, το Διαδίκτυο είναι μια ανοιχτή πλατφόρμα, που σημαίνει ότι οι χρήστες μπορούν να δημιουργήσουν υπηρεσίες και εφαρμογές διαφόρων ειδών, που συνδέονται στο Ίντερνετ, με την προϋπόθεση να τηρούν κάποιες τεχνικές προδιαγραφές. Σε ένα κλειστό ή περισσότερο ελεγχόμενο περιβάλλον, το Amazon, το Facebook ή το Google πιθανά να μην είχαν αναπτυχθεί όσο στο ανοιχτό, ελεύθερο Ίντερνετ.
Δυνάμεις διάσπασης
Ωστόσο, αυτή η επιτυχία έχει οδηγήσει στη δημιουργία δυνάμεων που σήμερα απειλούν με διάσπαση το μέσο. Πλέον, το Διαδίκτυο είναι πολύ σημαντικό για να αγνοηθεί από τις κυβερνήσεις, που βρίσκουν όλο και περισσότερους τρόπους για να επιβάλλουν τη νομοθεσία τους στη ψηφιακή σφαίρα. Πιο χαρακτηριστική περίπτωση, το «Μεγάλο Φράγμα» της Κίνας, που στοχεύει να εμποδίσει την πρόσβαση των Κινέζων σε συγκεκριμένο περιεχόμενο που η κυβέρνηση της χώρας θεωρεί επικίνδυνο για την εθνική της ασφάλεια.
Η Κίνα βέβαια δεν είναι η μόνη χώρα που σηκώνει τείχη στα διαδικτυακά της σύνορα. Η OpenNet Initiative, μια ομάδα συμβουλευτικού χαρακτήρα, περιλαμβάνει περισσότερες από δέκα χώρες στη λίστα εκείνων που εμποδίζουν την πρόσβαση στο Διαδίκτυο για τους πολίτες τους για σειρά πολιτικών, κοινωνικών ή άλλων λόγων. Μάλιστα δε χρειάζεται καν να το κάνουν οι ίδιες, παρά απευθύνονται στις διάφορες εταιρείες που φιλοξενούν ή προωθούν το περιεχόμενο. Η Google μάλιστα εξέδωσε τον περασμένο Απρίλιο τον αριθμό των αιτήσεων που δέχεται από επίσημες κρατικές υπηρεσίες για την αφαίρεση περιεχομένου από τις σελίδες των αποτελεσμάτων στη μηχανή αναζήτησης ή την παροχή πληροφοριών για συγκεκριμένους χρήστες. Στη λίστα αυτή περίοπτη θέση καταλαμβάνουν η Βραζιλία, η Γερμανία, η Ινδία, οι ΗΠΑ, η Νότια Κορέα, η Βρετανία και η Ιταλία, μεταξύ άλλων.
Σήμερα η τάση για περισσότερα κλειστά συστήματα είναι αδιαμφισβήτητη. Το Facebook, το μεγαλύτερο κοινωνικό δίκτυο του web, με τους πεντακόσια εκατομμύρια εγγεγραμμένους χρήστες και την παγκόσμια απήχηση, διαθέτει και εφαρμόζει τους δικούς του κανόνες που καλύπτουν, για παράδειγμα, το ποιες εφαρμογές και προγράμματα τρίτων εταιρειών θα μπορούν να φιλοξενούνται στο δίκτυο και τον τρόπο διαχείρισης των προσωπικών δεδομένων των χρηστών.
Η Apple είναι ακόμη πιο κλειστή. Με τα iPhone και iPad οι χρήστες έχουν πρόσβαση σε διαδικτυακές υπηρεσίες και εφαρμογές όχι μέσω κάποιου browser αλλά μέσω του AppStore της εταιρείας. Η Apple έχει τον πλήρη έλεγχο σε αυτό το περιβάλλον και μπορεί για δικούς της λόγους να εμποδίσει την κυκλοφορία μιας εφαρμογή λόγω ακατάλληλου περιεχομένου ή εάν έρχεται σε σύγκρουση με την επιχειρηματική δραστηριότητα της εταιρείας.
Ακόμη και η Google είναι μια πλατφόρμα, αν και πολύ ανοιχτή. Η μεγαλύτερη διαδικτυακή μηχανή αναζήτησης προσφέρει δεκάδες υπηρεσίες, από αποδελτιώσεις ειδήσεων μέχρι επεξεργαστές κειμένου, όλες υπό τη σκέπη ενός παγκόσμιου δικτύου δεκάδων κέντρων δεδομένων. Ωστόσο, η σημαντικότερη υπηρεσία της εταιρείας είναι η διαφημιστική πλατφόρμα της, που, σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, δεδομένου του ρόλου της ως κύρια πηγή εσόδων, απέχει πολύ από το μοντέλο διαφάνειας που η Google πρεσβέυει.
πηγή:www.kathimerini.gr με πληροφορίες Economis